Referans Örneği
Güvenli ve hesaplı suya kolay erişim Uganda köylerindeki hayatları değiştirdi
It is my dream to make the entire district have such water systems, so that we can declare it safe in terms of water supply.
Lake Victoria boyunca sıralanan Uganda'daki kırsal balıkçı köylerinin yıllar boyu güvenli suya erişimleri yoktu. Victoria Gölü endüstriyel atıklar yüzünden kirlenmiştir, dolayısıyla içildiğinde ciddi ve ölümcül su hastalıklarına neden olmaktadır. 2015 yılında İzlanda hükümeti bölgeye yardım etmek için 4 yıllık bir 'Su, Temizlik ve Sağlık' (WASH) projesini finanse etti.
İzlanda'nın işbirliği yaptığı çalışma ortakları arasında yerel Buikwe bölge yönetimi, STK Su Misyonu Uganda ve çözüm sağlayıcısı Grundfos bulunuyordu. Projenin bir kısmı için ekip, yaklaşık 45,000 kişiyi kapsayan 39 köyde güneş enerjisiyle çalışan Grundfos AQtap su çözümlü borularla güvenli yer altı suyu kuyuları açtı. Bu ortak çaba meyvesi verdi ve neredeyse iki yılın ardından su hastalıklarıyla ilişkili vakalar gittikçe azalmaya başladı.
Bugoba köyünde tüm yaş gruplarında diyare sayısı 2017-2019 arasında % 45 oranında azalmıştır. Beş yaşın altındaki çocuklar arasında bu oran % 65 oranında önemli ölçüde azalmıştır. Ayrıca köy su komiteleri de su sistemlerinin operasyonunu üstlenmeye başlamıştır. Su ödemeleri, sürdürülebilir ve uzun süreli çalışmayı sağlamak için operasyona ve bakım masraflarına ayrılmaktadır.
Durum
Bugoba köyü (nüfus 10,000), Uganda'da Victoria Gölü'nün tepelerindeki Buikwe Bölgesinde yer alan bir vadidedir. Kırmızı toprak üzerinden ve şeker kamışı ile manyok kaplı tarlarlardan geçerek dört çeker bir araçla Jinja şehir merkezinden Bugoba'ya yaklaşık bir saatte ulaşılmaktadır. Göl, köyden yarım saat yürüyüş mesafesinde, uzun ve eğimli bir yamacın dibinde yer alır.
Annet Kasukya, balıkçı eşi ile evlenmek için Bugoba'ya geldiğinde, 20 litrelik kaplarını suyla doldurmak için dik patika yoldan yürüyen çok sayıda kadın ve kız çocuğu arasına katıldı. Ardından sularını alarak yemek pişirmek ve çamaşır yıkamak için evine dönerdi.
Annet Kasukya, "İlk başta suyun iyi olduğunu düşünmüştük," diyor. “Sonra hastalık geldi ama biz bunun sivrisineklerden olabileceğini düşündük. Etrafımızdaki insanlar hep hastaydı. Komşum Bilharzia'dan öldü. Midesi şişmişti. Bizi etkileyenin göl suyu olduğunu bilmiyorduk. ”
“We invested a lot in medical treatment for our kids and even ourselves when we got sick,” says Annet Kasukya, a villager in Bugoba of the time before the Grundfos Lifelink water systems. “We could not save any money that could help us in our daily lives.”
Şimdi altı yaşında olan ilk kızı Hanifa doğduğunda ciddi bir ishal geçirdi. Annet, “Onun iyileşmesi için çok fazla para harcamamız gerekti,” diyor. “O kadar susuz kalmıştı ki bu neredeyse hayatına mal oluyordu. ”
Bazı köylüler gölün derinindeki suyun daha temiz olacağını düşünüyordu. Fakat bu girişimin boğulma tehlikesi ve timsahlar yüzünden ne kadar riskli olduğu anlaşıldı. “Göl hiçbir zaman sağlıklı değildi,” diyor Kasukya.
"Bir kuyu vardı ama zıt istikamette ve iki üç saatlik yürüme yolundaydı, ayrıca suyu da yeterince güvenli değildi. Diğer bir alternatif de yerel su üreticilerinden su almaktı. Bu üreticiler köyde her bir kap için 500 Uganda şilini (0,15 USD) karşılığında su satıyorlardı.
“Pahalıydı. Bu parayı karşılayamıyorduk." Şöyle devam ediyor: “Hastalandıklarında çocuklarımıza, zaman zaman kendimize çok fazla tıbbi harcama yaptık. Sonuçta, gündelik yaşamlarımız için elimizde para kalmıyordu.
Bugoba villager Annet Kasukya uses her WaterCard (topped up with water credits) to buy 20 litres of water at a Grundfos AQtap water ATM.
"Göl bir zamanlar iyi bir su kaynağı olmuştu, ancak zamanla endüstriyel kalkınma ve nüfus artışı kirliliği getirdi," diyor Buikwe Bölge Başkanı Kigongo Mathias. "Gölün civarında yaşayan toplumlar bu durumu su kaynaklı hastalıklar, özellikle çocuklar arasında ölümler, yüksek tıbbi faturalar ve verimli çalışma saatlerinin azalmasıyla fark etmeye başladı. Yoksulluk artarken küçük çocuklar da yeterince büyüyemez oldu. Ne bölge halkı ne de hükümet için arzu edilebilir bir durumdaydık. ”
Bölgede STK bulunmadığı gibi yeni oluşturulan Buikwe bölgesinde kuyuları delmek ve su planları hazırlamak için fon ayrılmamıştı.
“The water system is working,” says Kigongo Mathias, District Chairman of Buikwe, Uganda. He says the new water supply system with Grundfos AQtap water ATMs have brought a sustainable, fresh water supply to fishing villages like Bugoba. Waterborne diseases are falling steadily.
İzlanda devreye giriyor
2015 yılında Uganda'nın başkenti Kampala'da bulunan İzlanda Büyükelçiliği, Buikwe'de "su, temizlik ve hijyen" (WASH) programı başlatmak yapılması gerekenleri araştırmaya başladı.
Büyükelçilikteki Kıdemli Program Yöneticisi Maurice Ssebisubi, kıyı boyunca kurulan 39 köyü tespit etti. Bu noktadan itibaren danışmanlar alanı değerlendirdi. "En büyük sorun, temiz ve güvenli su olmamasıydı," diyor Ssebisubi. “İkincisi, sıhhi tesisler bulunmuyordu. Tuvaletler yetersizdi. Tüm insanlar çok kötü durumdaydı.”
Maurice Ssebisubi, Senior Programme Officer at the Iceland embassy in Uganda.
Su sistemleri için, İzlanda ekibi piyasadaki farklı seçenekler üzerinde çalışmaya başladı. "Harcanan paranın karşılığını verecek bir çözüm arıyorduk, aynı zamanda bu çözümün su erişimini kesintiye uğratmadan devam ettirecek pompaları olmalıydı. Çünkü su buradaki toplulukların kanı gibiydi."
Ekip, Uganda'nın kırsalında bulunan şebekeden bağımsız çeşitli su sistemlerini ziyaret etti. Her birinin kendine özgü güçlükleri vardı. Nakit işlemlerde görülen zorluklara benziyordu. “Parayı topladığınız an ortadan yok olur. Bir pompanın hafta boyunca bozuk olduğunu düşünün. Biri gelir ve onur alır, " diye anlatıyor Ssebisubi.
Diğer projeler suyun altı ay akmasını sağlıyor ama sonra musluklar yine kuruyordu. Kuzey köylerdeki bir sistemde topluluk yönetimi modeli kullanıldı ancak bölge sakinlerinin gelir yönetimiyle sorunları vardı. Ssebisubi, "Aynı hataları yapmak istemedik," diyor.
Çözüm: Grundfos Lifelink su sistemi
Maurice'in ekibi Buikwe'nin yanındaki Kikondo'da güneş enerjisiyle çalışan AQtap "su ATM"leri ziyaret edince her şey değişti. “Kayıtlara baktık ve sistemin yaklaşık üç yıldır çalıştığını gördük. Gittiğimiz her seferinde su akmaya devam ediyordu. ”
Uganda'da bir STK olan Water Mission, su ATM'li Lifelink çözümünü hayata geçirmişti. İzlanda, Water Mission'a danıştı ve en iyi çözümün ön ödemeli bir otomatik su köşkü çözümüne sahip yeni su planlarını gerçekleştirmek olduğuna karar verdi, ki Grundfos AQtap tam olarak bu ihtiyaçları karşılıyordu.
Villagers fill jerrycans at one of the Grundfos AQtaps in Bugoba village.
İzlanda hükümeti, su sistemlerinin işletimi ve bakımı için fon sağlamak amacıyla su ayrılacak küçük ödemeler toplanması gerektiğini kararlaştırmıştı. Grundfos AQtap su ATM sistemi, WaterCard tabanlı ön ödeme ve online su yönetim sistemi sayesinde bu ihtiyaçla uyumluydu.
Böylece, 2019 yılında tamamlanan 4 yıllık bir WASH programı için İzlanda 6,7 milyon Amerikan Doları teklif etti. Yaklaşık 45,000 nüfusa hizmet eden 39 köyde 24 kuyu fonlar kapsamındaydı ve çözümler güneş enerjili, dalgıç Grundfos SP pompalar ve RSI solar inverterler ile 107 adet güneş enerjili AQtaps'ten oluşuyordu. Bugoba, köylerden biriydi. 2017'de üç adet AQtaps mevcuttu.
WASH programı ayrıca hijyenik tesisler, yağmur suyu toplama sistemleri, eğitim ve daha fazlasını sağladı.
2020 yılında Buikwe Bölgesi Yerel Yönetimi, sistemlerin tam mülkiyetini üstlenecek. "Topluluklar sistemleri kendi başlarına yürütebilmeli," diyor Uganda'daki İzlanda Büyükelçisi Unnur Orradóttir Ramette. "Bu son derece düşük maliyetli bir sistem ve neredeyse hiç bakım gerektirmez."
“We are contributing to better health, better education,” says Unnur Orradóttir Ramette, Ambassador of Iceland in Uganda, and partner in the WASH project using Grundfos Lifelink water systems.
Nasıl çalışır
Öncelikle insanlar kuyu suyunu güvenliğinden emin olmak için düzenli olarak test eder. Güvenli su, klorlamanın ardından tanklara güneş enerjisi ile aktarılır. Ardından yer çekimi kuvveti, suyu borularla Grundfos AQtap su ATM'lere dağıtır. AQtaps, köylerin merkezi konumlarına yerleştirilir.
Köylüler, su noktaları üzerindeki hanelerinin ve küçük işletmelerinin su ihtiyacı için ön ödemeli WaterCard'lar kullanarak gündüz veya gecenin herhangi bir saatinde güvenli su toplayabilir. Maliyet, 20 litre su için 100 şilindir. (yaklaşık 0,03 Dolar / 20 l)
Unnur Orradóttir Ramett, "Nakit ödemesiz ve tüm sistemde şeffaflığı sağlayacak bir çözüm olsun istedik," diyor.
İşlemlerden ve operasyonlardan elde edilen veriler online olarak işlenir ve yayınlanır; ayrıca pompalardan gelen çalıştırma verileri de kullanılır. “AQtap sisteminde para transferi diğer sistemlere göre çok daha kolay,” diyor Maurice Ssebisubi. “İkincisi, her şeyi online yönetiyorsun. Sorun giderme işlemleri online olarak yapılabilir. Kimseyi aramamız gerekmiyor.”
Water Mission'ın Uganda Direktörü Tom Kisubi, sistemin mali yönetiminin projenin sosyal sürdürülebilirliğini arttırdığını söylüyor. “Nakit ödeme yapmadan işlem gerçekleştiriyoruz. Birbirimizle sohbet ettiğimiz sırada bile su kartlarına kredi yüklemek mümkün. Dolayısıyla, elimizde para olması gerekmiyor. Bu da hesap verilebilirliği artırıyor. Mali yönetim ve tüm sistemin sürdürülebilirliği üzerindeki olumlu etkisi de ortada.”
Bugoba villagers at one of three Grundfos AQtap water ATMs.
Maurice Ssebisubi şöyle açıklıyor: “Bütün para bölgede toplansa da insanların su kartları var. Adına paranın bankaya yatırıldığı bir hesap açılmış olan bölge görevlimiz bulunmaktadır. Hesabı herkes görebilir. Bütün para tek bir kanala yönlendiriliyor. Eskiden farklı komite ve hazineler söz konusuydu ve bu durum tüm sistemin çökmesine neden oldu. AQtap sayesinde ciddi anlamda izlenebilirliği artırdık. "
Ssebisubi'ye göre, AQtap su ATM'lerinin bir diğer önemli avantajı da dayanıklı olmaları. Öyle ki köylerde yaşayanlar üç yıldan beri bu sistemleri kullanıyor. “Bu sürede hiç sorun yaşamadık. İnsanlara her zaman bunların suyun iPhone'ları olduğunu söylüyorum," diyor Ssebisubi.
Güvenli su neler kazandırdı?
Bugobalı Annet Kasukya, köyde iki yıldan uzun zamandır çalışan AQTaps sayesinde baktığınız her yerde bir farklılığın göze çarptığını belirtiyor. “Köy çok temiz. Ayrıca artık kusmaktan ya da ishalden hastalanan insanlar görmüyoruz. İnsanlar temiz olmayı öğrendi. Hijyeni sağlıyoruz."
Kasukya devam ediyor: “Temiz suyumuz olduğu için durumumuz eskiye göre o kadar farklı ki. Su bizim için artık ulaşılabilir bir şey. İster gece, ister sabah, ister öğlen olsun istediğiniz zaman su bulabiliyorsunuz. 100 şilin karşılamaya gücüm de yetiyor. 20 litre su alabiliyorum bu parayla. O kadar pahalı değil. ”
İlaç ve doktor giderlerinden tasarruf edebildiklerini ve çocuklarının okula devam edebildiğini söylemeden geçemiyor. Bugoba'da yerel öğretmenler, okula kaydolan çocuk sayısının köylülerin güvenli suya ve sıhhi imkanlara ulaşmasının ardından neredeyse iki katına çıktığını belirtiyor.
Elçilik verilerine göre, Buikwe Bölgesi'nde sadece bir yıl sonra yani 2018'de sudan kaynaklı hastalık oranı %7 kadar azaldı. Bölge henüz WASH programının tüm balıkçı köyleri kapsayan 2019 verilerine ulaşamadı. Fakat Bugoba'da tüm yaş gruplarında ishale yakalananların sayısı 2017-2019 arasında %45 azaldı. 5 yaşın altındaki çocuklar arasında ise bu oran % 65 azalmıştır.
Maurice Ssebisubi'den aldığımız bilgiye göre, İzlanda Elçiliği projenin kapsamlı bir değerlendirmesini sürdürürken, eldeki ilk veriler bölgede nüfusun %90'ının güvenli suya erişebildiğini gösteriyor. Ssebisubi, "Amaç, köylerde ishalle ilgili hastalıkların 2019 sonuna kadar tamamen yok edilmesi," diyor.
As the rate of waterborne disease falls in Bugoba, more local children are able to attend school and receive a better education. Here, a science class looks for insects in a field behind their school.
Sürdürülebilir bir sistem
Bölge başkanı Kigongo Mathias, eskiden zamanının büyük kısmını köylerdeki hastaları ziyaret etmekle geçirdiğini söylüyor. Ama bugün durum çok farklı. Başkan, yerel kliniklerden gelen haberlerden son derece memnun.
“İş yükleri çok azaldı! Ayrıca tıbbi ilaç stoklarına bakarsak, tüketim epey düştü. Bu da hükümete mali tasarruf sağlıyor."
Başkan sözlerine şöyle devam ediyor: "Daha fazla para kazanırsam, hayalimi gerçekleştirebilirim. Hayalim ne mi? Bu sistemleri bölge geneline yaymak ve böylece yaşadığımız yerin su temini açısından çok güvenli olduğunu kanıtlamak."
Büyükelçi Unnur Orradóttir Ramette, sürdürülebilir kapsamın yalnızca WASH projesiyle sınırlı kalmadığını söylüyor. "Daha iyi sağlık ve daha iyi eğitim imkanlarına katkıda bulunuyoruz," diyor. "Sürdürülebilir kalkınma hedeflerine katkıda bulunuyoruz. Hem de pek çoğuna ki bunlar arasında yer alan altıncı madde güvenli ve ulaşılabilir suya erişim olarak bilhassa önemli."
Sözlerini şöyle tamamlıyor: "Bu dünyada yüz milyonlarca insana ekonomik ve güvenli su temin edebilmek istiyoruz. Bu amaca ulaşmak için büyük bir çaba gerekiyor. Neyse ki görünüşe göre çok iyi sonuç veren bir çözüm bulduk."