Grondwater - Zal het er altijd zijn?
Overexploitatie van onze grondwatervoorraden is een groot probleem, waarbij veel wordt gebruikt voor irrigatie om vervolgens weer te verdampen. En klimaatverandering heeft ook gevolgen voor de beschikbaarheid van grondwater. Professor Anders Vest Christiansen vertelt meer over de bedreigingen waarmee grondwaterreserves worden geconfronteerd.
Grondwater is een zeer nuttige hulpbron.
Als je er goed mee omgaat levert het schoon, duurzaam water op. Doe je dat niet, dan loop je het risico op uitputting of onherstelbare schade.
En dat kan ernstige gevolgen hebben.
Grondwater wordt aangevuld door regen die door de bodemlagen heen sijpelt.
De aanvulling is afhankelijk van een aantal factoren maar het belangrijkst is hoe veel neerslag er valt, en hoe lang.
Tijdens regenachtige seizoenen worden aquifers dus aangevuld en stijgt de grondwaterspiegel.
Andersom daalt de grondwaterspiegel in periodes van droogte. Waterwinning heeft impact op deze balans, maar in grote delen van de wereld is er meer dan genoeg speelruimte voor duurzame grondwaterwinning.
Het is een simpele rekensom: Als je meer water oppompt dan er door aanvulling weer bij komt zakt het grondwaterniveau en wordt de aquifer uitgeput.
Wordt deze uitputting voortgezet, dan loopt de aquifer op den duur droog.
Grondwater wordt hoofdzakelijk gebruikt voor drinkwater en irrigatie. In veel landen heeft irrigatie hierin verreweg het grootste aandeel. Het alternatief voor grondwater is water uit rivieren, meren en dammen. Dit water mist het reinigingseffect dat je krijgt wanneer neerslag door de lagen in de aardbodem gefilterd wordt.
In sommige droge gebieden is de uitputting van het grondwater al jaren gaande waardoor de grondwaterspiegel aanzienlijk gedaald is. Dit betekent niet alleen dat er dieper geboord moet worden op zoek naar water maar er kan ook bodemverzakking ontstaan door het wegvallen van de tegendruk die het water tussen de zandkorrels biedt.
De oplossing voor grondwateruitputting kan vele vormen aannemen. De simpelste oplossing is om gewoon minder water op te pompen. Maar vaak zijn er ook andere oplossingen, bijvoorbeeld het verdelen van de belasting door meer een groter aantal pompputten over een groter gebied te verdelen.
Een andere beïnvloedbare parameter is de aanvulling.
Onder natuurlijke omstandigheden komt de aanvulling vanuit neerslag.
Maar neerslag kan erg onregelmatig over het jaar verdeeld zijn, met droge en natte seizoenen.
In het regenseizoen loopt een groot deel van de overtollige regen direct via de rivier de zee in.
Recent is echter geëxperimenteerd met het aanleggen van waterbekkens en plassen die het overtollige water tijdens het regenseizoen opvangen zodat dit water de aquifer kan aanvullen. Zo kun je water tijdens het regenseizoen opslaan voor gebruik in het droge seizoen.
Er zit water in de grond. Dit water wordt constant aangevuld door neerslag.
En zolang we minder water winnen dan er wordt aangevuld blijft grondwater een veilige, duurzame bron van drink- en irrigatiewater.